Gezondheid verder weg dan ooit
Met minder geld moeten anderen meer aan preventie gaan doen. Dat is de strekking van de Landelijke nota gezondheidsbeleid ‘Gezondheid dichtbij’. De KNMG
(Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst) is het hier hartgrondig mee oneens. Uit niets blijkt dat men in Den Haag bekend is met grote groepen kwetsbare mensen die er niet zelfstandig in slagen gezonder te worden. Deze preventienota gaat niets opleveren.
“Nederland is gezond, maar het kan nog beter”. Met deze zin uit de nota gezondheidsbeleid van 25 mei 2011 is de KNMG het hartgrondig eens. De nota geeft terecht aan dat de problematiek sinds de afgelopen gezondheidsnota’s niet is opgelost.
Overgewicht, diabetes,
depressie, roken en schadelijk alcoholgebruik blijven bedreigingen voor de volksgezondheid. Vrijwel iedereen vindt meer effectieve preventie belangrijk, ook de schrijvers van deze nota. Zij stimuleren dat we meer gaan bewegen. Maar wie denkt dat de overheid daarin, en in het preventiebeleid in het algemeen, blijft investeren, heeft het mis. En daar is de KNMG het hartgrondig niet mee eens.
De KNMG deelt de opvatting dat preventie veel meer dan voorheen op gemeentelijk niveau, in de wijk en in de buurt, moet gebeuren. Dat dwarsverbanden nodig zijn tussen de Zvw, gemeentelijke taken en onderdelen van de huidige AWBZ die bij de gemeente worden ondergebracht. Dat prikkels nodig zijn om tot een effectievere preventie te komen. Maar deze verantwoordelijkheidsverschuiving moet wel gepaard gaan met ondersteuning van de overheid voor de aangesproken partijen. En daar mankeert het in hoge mate aan. Meer doen met nog minder middelen is nou niet direct de beste weg naar het beoogde doel.
Het kabinet lijkt ook uitgebreide aandacht te geven aan de gezondheid en de maatschappelijke participatie van
ouderen. Terecht, want daar valt nog veel te winnen. Maar ook hier geldt: schijn bedriegt. Want het kabinet meent dat de gemeenten deze problematiek wel zullen oplossen, alweer met minder geld dan ooit. We wisten immers al dat ook op de AWBZ, de WMO en andere sociale wetgeving fors wordt bezuinigd. En ook veel GGD-en hebben een forse taakstelling gekregen.
De KNMG had eerder al vol onbegrip kennis genomen van het terugdraaien van het rookverbod in kleine ondernemingen. Dat is ‘Gezondheid verder weg dan ooit’. Maar ook op andere terreinen worden in deze nota de bakens verkeerd verzet. De beweegkuur mag niet in het basispakket, terwijl dat nu juist een kosteneffectieve interventie is. Met minder geld moeten anderen nu meer aan preventie gaan doen. Anderen, want de overheid zegt feitelijk: ‘Wij hebben al zoveel gedaan, nu zijn de burger, de individuele professional, de gemeente aan zet’. In de nota worden allerlei incidentele initiatieven omarmd waarvan volstrekt onduidelijk is wat ze aan het grote geheel kunnen bijdragen. Het kabinet gooit het kind met het badwater weg zonder te laten zien welke schade daardoor kan ontstaan. Massamediale campagnes niet meer uitvoeren omdat die toch weinig effectief zijn?
Inderdaad zijn deze een kritische blik waard, maar het is wel erg gemakkelijk om ze en masse opzij te schuiven. En hevel het geld dan tenminste wél over naar preventieve maatregelen die bewezen effectief zijn. Maar nee, in plaats daarvan wordt bewezen effectieve preventie, die in de zorgverzekering zou worden opgenomen, weer de eigen verantwoordelijkheid van de burger. Die zich altijd zelf nog kan laten testen, want “..wij verwachten van de aanbieders van dergelijke testen dat zij ervoor zorgen dat hun aanbod van goede kwaliteit is..”. Toch eens op internet kijken, kabinet: het is vaak droevig gesteld met die kwaliteit.
Uit niets blijkt dat men in Den Haag bekend is met grote groepen kwetsbare mensen die er niet zelfstandig in slagen gezonder te worden. De mensen die al slecht wonen, lage inkomens hebben, gezondheidsproblemen hebben, laag zijn opgeleid, zonder werk zitten. Hoezo solidariteit in Nederland? Niet voor dit kabinet. Natuurlijk, de professionals nemen hun eigen verantwoordelijkheid. Huisartsen en bedrijfsartsen hebben met eigen middelen het Preventieconsult ontwikkeld. Maar de implementatie van dit nuttige instrument in de dagelijkse praktijk moet wel gefaciliteerd worden, en dan geeft het kabinet niet thuis. En dat consult is nou echt ‘Gezondheid dichtbij’. Gezond werk, gezonde werknemers, prima, maar dan wel, om maar iets te noemen, de toegang van de werknemer tot de bedrijfsarts beter regelen en niet denken dat de werkgevers dit zelf wel oplossen.
De KNMG is benieuwd naar de eigen targets van het kabinet op het gebied van de volksgezondheid. In deze nota zoekt men ze tevergeefs. Het vertrouwen in ‘eigen verantwoordelijkheid’ is groot maar grotendeels misplaatst. Meer ambitie met minder geld, dat vindt het kabinet een logische lijn, maar de inspanningen moeten van anderen komen. Men wil publiek-private samenwerking stimuleren. Prima, maar hoe dan en wat levert het op? De KNMG ziet de meeste gemeenten niet zonder hulp tot daadwerkelijke samenwerkingsovereenkomsten komen. En natuurlijk zullen de gezonde burgers prettig doorwerken, blijven sporten, niet roken, en niet teveel drinken. Maar daar liggen de problemen dan ook niet; die liggen bij kwetsbare groepen. Goede informatievoorziening over gezond zijn en gezond blijven is belangrijk. Maar die informatie bereikt de belangrijke, kwetsbare doelgroepen niet vanzelf en heeft daar wellicht ook weinig impact.
Gezondheid dichtbij, kabinet, vraagt soms meer middelen en meer ambitie. De KNMG zal zich daar voor blijven inzetten. Wij hopen dat dit kabinet zich op de ingezette lijn bezint en een dialoog aangaat met alle partijen, waaronder de artsen, om zo werkelijk in een gezonde toekomst te investeren. (Juni 2011)
Reacties:
