Bestraling verhoogt kans op coronairlijden
Het ongewenst meebestralen van het hart verhoogt het risico op het krijgen van een hartinfarct of andere ischemische hartziekte. Dat blijkt uit een grote Zweeds-Deense studie onder 2168 vrouwen met borstkanker die radiotherapie ondergingen (NEJM.
2013;368:987-98).
Uit nationale kankerregisters van 1958 tot 2001 selecteerden Sarah Darby en collega’s 963 vrouwen bij wie in de jaren na de radiotherapie significant coronairlijden gevonden werd. De onderzoekers vergeleken deze patiënten met in totaal 1205 voor diverse ziektekarakteristieken gematchte controlepatiënten die geen hartproblemen ontwikkelden. Van alle vrouwen reconstrueerden ze de bestralingsvelden en de cumulatieve doses waaraan het hart blootgesteld had gestaan.
Vrouwen die voor een linkszijdig mammacarcinoom bestraald waren, kregen significant vaker coronairlijden tijdens de follow-up. De onderzoekers vonden bovendien een vrijwel lineair en hoog-significant verband tussen de totale dosis op het hart en het risico op ischemische hartziekte: per 1 Gray extra stralingsenergie nam het risico op kransslagaderafwijkingen met 7,4% toe. Dit verband was bovendien onafhankelijk van eventuele andere risicofactoren voor het ontwikkelen van hart- en vaatziekten, zoals overgewicht en suikerziekte. Hoe hoog het absolute risico uiteindelijk is hangt dus naast de stralingsdosis onder meer af van zulke pre-existente risicofactoren. De auteurs geven het voorbeeld van een verder gezonde 50-jarige vrouw, bij wie een dosis van 3 Gy straling (minder dan het gemiddelde van 4,9 Gy bij de onderzochte patiënten) op haar hart het risico op een dodelijk hartinfarct vóór haar 80e verhoogt van 1,9% tot 2,4%.
Hoewel de onderzoekers nog enige voorbehouden maken’, is hun hoofdconclusie duidelijk: ze vinden een verband tussen stralingsbelasting en coronairlijden. Over de vraag welk biologisch mechanisme daaraan ten grondslag zou kunnen liggen speculeren ze overigens niet.
Ned Tijdschr Geneeskd. 2013;157:C1696 (April 2013)
Reacties:
Verstandig lijkt het om bij bestraling ook de adviezen ter voorkoming van hartproblemen te volgen.