Medicinale werking van honing ontrafeld*
Waarom heeft honing een ontsmettende werking? Onderzoekers van de afdeling Medische Microbiologie van het AMC hebben voor het eerst de
antibacteriële werking van het zoete broodbeleg ontrafeld. Een ontwikkeling voor nieuwe antibiotica die op de huid kunnen worden gesmeerd, is hiermee in gang gezet. De resultaten staan in het juninummer van het AMC Magazine, het maandelijkse tijdschrift van het Academisch Medisch Centrum, dat vandaag verschijnt. Microbioloog Paul Kwakman hoopt 1 juli op het honingonderzoek te promoveren.
Dat honing de eigenschap heeft om bacteriën te doden, was al eeuwenlang bekend. Het middel wordt sinds jaar en dag gebruikt. `De volkswijsheid klopt’, zegt Kwakman. `Alleen was niet helemaal duidelijk waarom honing die eigenschap heeft.’
De hoge suikerconcentratie in honing (ongeveer 80 procent) speelt een rol. Sommige bacteriesoorten kunnen daar niet tegen. Daarnaast breekt een enzym,
defensin-1 in honing suiker af, waarbij een beetje waterstofperoxide ontstaat. Niet schadelijk voor de huid, maar genoeg om sommige bacteriën te doden. Maar zelfs als de honing wordt gemengd met een stof die de vorming van waterstofperoxide blokkeert, heeft hij nog een sterke antibacteriële werking.
Voor zijn onderzoek heeft Kwakman honing gescheiden, onder andere op de grootte van de deeltjes in de honing en de lading van de deeltjes. Steeds keek hij welk fractie van de honing actief was. Na veel monnikenwerk vond de onderzoeker een klein eiwit waaraan de resterende antimicrobiële werking kon worden toegeschreven. Bijen gebruiken dit eiwit in hun eigen afweersysteem.
Het onderzoek is een belangrijke stap naar de ontrafeling van de helende eigenschap van honing. Elke soort is anders, bijen verzamelen nectar van verschillende bloemen. Van elke honingsoort moet dan ook afzonderlijk worden vastgesteld welke stoffen verantwoordelijkheid zijn voor de antimicrobiële werking.
Voor zijn onderzoek heeft Kwakman honing uit Wageningen gebruikt die in kassen onder gecontroleerde omstandigheden wordt geproduceerd. Uit welke bloemen de nectar voor de honing is gehaald, is het geheim van de leverancier.
De hoop is dat uit honing stoffen kunnen worden gewonnen die bruikbaar zijn als antibioticum. Meer en meer bacteriën zijn resistent geworden tegen de bestaande antibiotica. De mogelijkheden van het gebruik van complete honing zijn beperkt tot toepassing op de huid. Kwakman: ‘De werkzame eiwitten in honing worden in het lichaam snel afgebroken, dus honing eten om van een infectie af te komen, werkt niet.’
Op de huid smeren kan wel. Kwakman doet onderzoek bij patiënten op de Intensive Care waar mensen vaak katheters hebben, waarvoor ze moeten worden geprikt. Dat verhoogt de kans op infectie. Een deel van de patiënten krijgt een standaardbehandeling, anderen een likje honing rond de katheter. De resultaten van dit onderzoek zullen vermoedelijk het komend najaar beschikbaar zijn.
AMC
New research in the FASEB Journal shows that defensin-1, a protein added to honey by bees, possesses potent antibacterial properties and could be used again drug-resistant bacteria
Sweet news for those looking for new antibiotics: A new research published in the
print edition of the FASEB Journal (http://www.fasebj.org) explains for the first time how honey kills bacteria. Specifically, the research shows that bees make a protein that they add to the honey, called defensin-1, which could one day be used to treat burns and skin infections and to develop new drugs that could combat antibiotic-resistant infections.
"We have completely elucidated the molecular basis of the antibacterial activity of a single medical-grade honey, which contributes to the applicability of honey in medicine," said Sebastian A.J. Zaat, Ph.D., a researcher involved in the work from the Department of Medical Microbiology at the Academic Medical Center in Amsterdam. "Honey or isolated honey-derived components might be of great value for prevention and treatment of infections caused by antibiotic-resistant bacteria."
To make the discovery, Zaat and colleagues investigated the antibacterial activity of medical-grade honey in test tubes against a panel of antibiotic-resistant, disease-causing bacteria. They developed a method to selectively neutralize the known antibacterial factors in honey and determine their individual antibacterial contributions. Ultimately, researchers isolated the defensin-1 protein, which is part of the honey bee immune system and is added by bees to honey. After analysis, the scientists concluded that the vast majority of honey's antibacterial properties come from that protein. This information also sheds light on the inner workings of honey bee immune systems, which may one day help breeders create healthier and heartier honey bees.
"We've known for millennia that honey can be good for what ails us, but we haven't known how it works," said Gerald Weissmann, M.D., Editor-in-Chief of the FASEB Journal, "Now that we've extracted a potent antibacterial ingredient from honey, we can make it still more effective and take the sting out of bacterial infections."
Source: Federation of American Societies for Experimental Biology (Juni 2010)
