Volkorenbrood helpt diabetes voorkomen
Wie regelmatig volkorenproducten eet, loopt minder kans om type 2 diabetes te krijgen. Dat blijkt uit onderzoek van voedingsdeskundige Marion Priebe. Waarin de beschermende werking van “ongeraffineerde granen” precies schuilt, is nog niet geheel duidelijk, maar haar onderzoek levert wel eerste aanwijzingen. Het is een nieuwe stap in de strijd tegen diabetes. Priebe promoveert op 16 december 2009 aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Diabetes is een snel om zich heen grijpende ziekte. Naar schatting hebben zo’n 800.000 Nederlanders diabetes; 250.000 van hen zonder het te weten. De ziekte leidt ertoe dat suiker in het bloed niet in bruikbare energie wordt omgezet. Bij type 2 diabetes komt dit doordat het lichaam niet gevoelig is voor insuline, het hormoon dat zorgt voor de omzetting van suiker in energie. In het verleden kwam de ziekte vooral voor bij mensen boven de veertig. Nu ontstaat type 2 diabetes op steeds jongere leeftijd, soms zelfs vóór het twintigste levensjaar, door veranderde leef- en eetgewoonten en doordat we steeds dikker worden.
Claim onderbouwd
Uit eerdere studies waarbij het eetgedrag van grote aantallen mensen gedurende lange tijd werd bestudeerd, kwam al naar voren dat mensen die veel volkorenproducten eten minder kans hebben om diabetes te krijgen. Het verband kon echter nog niet onomstotelijk worden aangetoond. Veel van de bestaande onderzoeken hielden bijvoorbeeld geen rekening met het beweegpatroon: mensen die veel volkorenproducten eten bewegen wellicht ook meer dan mensen die geen volkorenproducten eten. En ook voldoende beweging vermindert de kans op diabetes. Op basis van analyse van het bestaande onderzoek, een zogeheten systematische review, concludeert Priebe nu dat de claim inmiddels voldoende onderbouwd is.
Minder ontstekingsstoffen
Maar Priebe gaat ook enkele stappen verder. Hiertoe verrichtte ze onder meer experimenteel onderzoek, waarbij groepen proefpersonen maaltijden met en zonder volkorenproducten kregen voorgezet. Mensen met diabetes hebben altijd ontstekingsfactoren in het bloed - stoffen die erop wijzen dat het lichaam reageert op een zeer lichte ontsteking. Door het eten van volkorenproducten neemt de hoeveelheid ontstekingsfactoren in het bloed af, zo laat het onderzoek van Priebe zien.
Gevoeliger voor insuline
Een andere risicofactor voor diabetes is dat weefsel minder gevoelig is voor insuline, waardoor suiker in het bloed minder goed in energie wordt omgezet. Ook hierop heeft het eten van volkorenproducten invloed, zo laat Priebe zien. Zelfs bij gezonde proefpersonen neemt de weefselgevoeligheid voor insuline toe door het eten van volkorenproducten, en wordt suiker beter in energie omgezet. Dit betekent dat mensen met verminderde gevoeligheid voor insuline, een voorstadium van diabetes, extra baat kunnen hebben van het eten van volkorenproducten.
Voeding gezonder maken
Priebe vond aanwijzingen dat korteketenvetzuren verantwoordelijk kunnen zijn voor de gunstige werking van volkorenproducten. Dit zijn stoffen die in de dikke darm ontstaan wanneer niet-verteerbare koolhydraten uit ongeraffineerde granen worden omgezet. Priebe: “Het is belangrijk dat we nu verder op zoek gaan wat precíes de gunstige werking van volkorenproducten verklaart. Als we dat weten, kunnen voedingsproducten zonder volkorengranen zó worden aangepast dat ze diabetes helpen voorkomen. Dat kan een belangrijke bijdrage leveren aan het indammen van de ziekte.”
Symposium
Voorafgaand aan Priebe’s promotie vindt in het Universitair Medisch Centrum Groningen een symposium plaats over de rol van volkorenproducten bij de preventie van type 2 diabetes, met sprekers uit o.m. de Verenigde Staten, Duitsland en Finland.
Curriculum vitae
Marion G. Priebe (Duitsland, 1956) studeerde Voeding en diëtetiek aan de Hanzehogeschool Groningen en Epidemiologie aan de Universiteit van Amsterdam. Ze verrichtte haar onderzoek aan het Center for Medical Biomics van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG), waar ze sinds 1998 werkt als voedingsdeskundige en onderzoeker. Het onderzoek werd mede gefinancierd door de Europese Commissie en het Top Institute Food and Nutrition - een publiek/privaat onderzoeksinstituut. De titel van Priebe’s proefschrift luidt: "Whole grain foods and the prevention of type 2 diabetes mellitus”. Ze promoveert in de Medische Wetenschappen bij prof. R.J. Vonk. (December 2009)
