Fijn stof is gevaarlijk voor de foetus
Blootstelling aan hoge concentraties fijn stof schaadt de foetus, blijkt uit een doctoraatsonderzoek van de Universiteit Antwerpen. Blootstelling tijdens de
zwangerschap vergroot het risico op chronische aandoeningen als hart- en vaatziekten of overgewicht. De onderzoekers vergeleken bloedstalen en samples van de navelstreng. Ze stelden vast dat fijn stof de genactiviteit van de foetus in de war stuurt. Sommige cellen van de pas geboren baby's toonden ofwel een teveel aan belangrijke sleutelmoleculen, ofwel een tekort. "Dit soort afwijkingen zorgt er bijvoorbeeld voor dat de bloedvatvorming van de de placenta wordt tegengewerkt, met als gevolg dat de doorstroom van voedingstoffen vermindert", zegt onderzoeker Sylvie Remy aan De Standaard.
Het maakt dus wel degelijk uit waar iemand woont tijdens de zwangerschap. Op plaatsen met hoge concentraties fijn stof hebben zwangere vrouwen meer giftige elementen in hun lijf, en die elementen ontregelen de celactiviteit van de baby.
Dat is geen goede zaak, want ander onderzoek leert dat afwijkingen in de celactiviteit op latere leeftijd kunnen leiden tot verschillende chronische aandoeningen. Het verhoogt bijvoorbeeld het risico op hart- en vaatziektes, of obesitas.
Dat wil niet zeggen dat elk blootgesteld kind ook zo'n aandoening ontwikkelt, zeggen de onderzoekers. Ook benadrukken ze dat de tweehonderd onderzochte vrouwen eigenlijk een te lage steekproef is om van echt wetenschappelijk bewijs te spreken. "Maar het gaat wel degelijk om zeer sterke aanwijzingen. Een milieuvriendelijke omgeving speelt een belangrijke rol op de ontwikkeling van de foetus", besluiten ze.
Het is de eerste keer dat zo'n onderzoek wordt gedaan in Vlaanderen. Nu gaan de wetenschappers de kinderen verder opvolgen. Om de vijf jaar zullen ze gescreend worden.
Het transcriptoom van navelstrengbloed in relatie tot milieublootstelling
Abstract
In 200 navelstrengbloedstalen van baby’s die geboren werden in vijf verschillende kraamklinieken in Vlaanderen en in een bloedstaal van de moeders werd een brede waaier aan chemicaliën gemeten waaronder hormoon verstorende chemicaliën (zoals dichlorodiphenyldichloroethyleen (p,p’-DDE), een afbraakproduct van DDT) en zware metalen (arseen, cadmium, lood, …). Voor elk moeder- kind koppel werd ook de blootstelling aan fijn stof berekend tijdens de zwangerschap. Er zijn aanwijzingen uit bevolkingsstudies dat stijgende gehaltes aan milieuvervuilende stoffen voor de geboorte een verhoogd risico geven op chronische ziektes op latere leeftijd.
Om het onderliggend werkingsmechanisme te onderzoeken hebben we de expressie van het ganse genoom (± 20000 genen) van de navelstrengbloedcellen in kaart gebracht met microarray technologie. Er werd een statistische methode ontwikkeld die toelaat om op genniveau te bepalen welke milieufactoren het meest verklarend zijn voor de variabiliteit in de genactiviteit rekening houdend met verstorende factoren zoals geslacht of co-blootstelling.
De blootstelling aan fijn stof was de milieufactor die geassocieerd was met de veranderingen in het grootste aantal genen.
· Genen van de NFAT signaal cascade waren anders gereguleerd bij stijgende blootstelling aan fijn stof wat belangrijk kan zijn voor cardiovasculaire effecten.
· Genen die afhankelijk zijn van de activiteit van de glucocorticoïd receptor waren geassocieerd met de p,p’-DDE en PCB gehaltes in het navelstrengbloed. Glucocorticoïden spelen een kritische rol tijdens de ontwikkeling van de foetus.
· Verhoogde arseen gehaltes waren geassocieerd met een lager geboortegewicht van de baby’s.
· We toonden aan dat deze effecten gemedieerd werden door de expressie van het sFLT1 gen. Dit gen codeert voor een molecule dat bloedvatvorming van de placenta tegenwerkt, waardoor de doorstroom aan nutriënten naar de baby vermindert. Dit mechanisme kan dus een belangrijke rol spelen om het effect van arseen op het gewicht van de baby te verklaren.
Dit proefschrift levert nieuwe kennis over de moleculaire impact van polluenten waarmee kinderen in Vlaanderen geboren worden.
(Oktober 2015)
Reacties: