Bewijs voor antiviraal middel blijft rammelen
Een dosis van 75 mg oseltamivir (Tamiflu) verkort de klachtenperiode bij griep met iets minder dan een dag (-17,8 uur; 95%-BI: -37,2 tot -9,3), verlaagt het risico op respiratoire aandoeningen waarvoor antibiotica gestart moet worden van 8,7 naar 4,9% (relatief risico (RR): 0,56; 95%-BI: 0,42-0,75), en leidt tot minder ziekenhuisopnamen (0,6 vs. 1,7%; RR: 0,37; 95%-BI: 0,17-0,81). Daar staat tegenover dat het middel leidt tot meer misselijkheid (9,9 vs. 6,2%; RR 1,60; 95%-BI 1,29-1,99) en overgeven (8,0 vs. 3,3%; RR: 2,43; 95%-BI: 1,83-3,23).
Deze resultaten werden op 29 januari 2015 gepubliceerd namens de Multiparty Group for Advice on Science (MUGAS) op basis van een heranalyse van alle trialdata van Roche, die het onderzoek ook financierde
(Lancet. 2015; epub
). Vorig jaar publiceerde The BMJ samen met de Cochrane Collaboration een heranalyse van deze data én 11 andere trials waaruit geconcludeerd werd dat er juist geen aanwijzingen waren dat het middel complicaties van de griep voorkwam. De Cochrane-reviewers hebben inmiddels laten weten dat zij met dezelfde data die MUGAS hanteerde tot hele andere conclusies komen. Zij voegen daaraan toe dat zij niet kunnen controleren hoe de analyse van MUGAS gedaan is vanwege een gebrekkige beschrijving van de methodologie
(BMJ. 2015;350:h537). The BMJ heeft de MUGAS-auteurs gevraagd om hun methodologie verder te verduidelijken, maar dat hebben zij bij monde van Stuart Pocock geweigerd
(BMJ. 2015;350:h658).
Ondertussen zijn de Centers for Disease Control and Prevention (CDC) in Amerika naar aanleiding van de MUGAS-studie een campagne gestart om mensen erop te wijzen dat zij een antiviraal middel moeten innemen voor de griep als hun arts dat voorschrijft. De directeur van de CDC, Thomas Frieden, laat weten dat dit levens kan redden. Dit staat in schril contrast met de boodschap van de Amerikaanse geneesmiddelenautoriteit FDA, die op basis van eigen onderzoek zegt geen aanwijzingen te hebben dat antivirale middelen een positief effect opleveren bij de mogelijke gevolgen van griep, zoals ziekenhuisopname of pneumonie. The BMJ heeft deze opvallende controverse onderzocht. Zij leggen een relatie tussen het slecht onderbouwde advies van de CDC en een donatie gekregen van Roche aan de CDC Foundation van bijna 200.000 dollar om kwalitatief onderzoek te doen naar ‘grieppreventie en voorlichting over behandeling’. Hoeveel Roche in totaal heeft bijgedragen aan de CDC Foundation, die tot doel heeft de CDC te verbinden met de private sector, wil de CDC niet meedelen
(BMJ. 2015;350:h658).
De CDC laat weten dat zij hun aanbevelingen baseren op de onafhankelijke studie van het MUGAS. Deze groep profileert zich inderdaad als onafhankelijk, ondanks het feit dat Roche hun onderzoek financieel heeft ondersteund. Drie van de vier auteurs van het artikel in The Lancet zijn in het verleden betaald door Roche. Drie van de vier bestuursleden onderhouden financiële banden met Roche of met de patenthouder van Tamiflu, Gilead. Een van hen is Ab Osterhaus, die in het NOS Journaal van 7 februari 2015 mensen met chronische ziekten opriep om met griepverschijnselen naar de dokter te gaan om met een antiviraal middel te voorkomen dat zij ernstige complicaties oplopen. Aan de waarde van dit advies kan op basis van de beschikbare wetenschappelijke gegevens en de mogelijke belangenverstrengeling worden getwijfeld.
Bron: Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
(Maart 2015)
Reacties: