Medische en voedingswereld: praat met elkaar
In tijden waarin kosten voor gezondheid stijgen en mensen steeds meer zelf verantwoordelijk zijn voor hun gezondheid, wordt het tijd dat twee gescheiden werelden elkaar beter leren kennen. Vooral in de oncologie is een wereld te winnen met het combineren van de vigerende behandelmethoden – chirurgie, bestraling, chemotherapie en meer recent immunotherapie – met voeding.
Voedingsleer was een van de drie pijlers van de traditionele Chinese geneeskunst en stond ook centraal in de geneeskunst van de oude Grieken, maar is in het westen buiten beeld geraakt. Deels is dat te danken aan de vlucht die wetenschap en techniek hebben genomen, waardoor de behandelmethoden steeds effectiever zijn geworden. Deels is het te danken aan het feit dat voedingsleer in de hoek van de alternatieve geneeskunde is terechtgekomen, waar ook charlatans bestaan die ongefundeerde claims hebben gelegd op het kunnen genezen van kanker zonder gebruik te maken van traditionele medische behandelmethoden.
Dit doet echter onrecht aan de recente wetenschappelijke inzichten vanuit de biochemie in de invloed van voeding op celniveau en het functioneren van ons lichaam in het algemeen. De evidence base over de interactie van voeding en kanker is de laatste jaren sterk gegroeid: inmiddels zijn er al meer dan 2500 empirisch-wetenschappelijk verantwoorde studies naar de correlatie tussen voeding, kanker en kankerbehandelmethoden (zoals specifieke chemokuren) in serieuze wetenschappelijke tijdschriften gepubliceerd.
Er is sterk bewijs dat de overlevingskansen stijgen indien naast een medische behandeling een aangepast en op maat gesneden dieet wordt gevolgd. De kern van zo’n dieet bestaat eruit de kankercellen zo min mogelijk van voedsel te voorzien en de natuurlijke afweer van het lichaam tegen kanker door voeding en voedingssupplementen zoveel mogelijk te versterken. Kort door de bocht moeten dierlijke eiwitten, dierlijke vetten, suiker en witmeel worden vermeden ten faveure van veel groente, fruit, vette vis, plantaardige olie en het immuunsysteem bevorderende supplementen. Op het internet bestaan veel sites die menusuggesties doen op basis van dit gedachtegoed (google bijvoorbeeld ‘recepten tegen kanker’), maar het is de vraag in hoeverre deze gebaseerd zijn op de laatste inzichten.
Het is hoog tijd dat de medische wereld en de wereld van voeding weer bij elkaar komen, want wat voor oncologie geldt, geldt evenzeer voor andere medische disciplines. Dit kan door in multidisciplinaire teams te werken en een actieve dialoog tussen beide professies te stimuleren. Hier is wel het een en ander voor nodig. Allereerst een mentaliteitsverandering bij de medische professie. Ook in de voedingsleer is heel veel niet bekend en beschikken we nog niet over betrouwbare trials op populatieniveau. Dus niet elke voedselhype hoeft gevolgd te worden, maar wetenschappelijk bewezen correlaties moeten veel vaker benut en opgezocht worden. Ook in de opleiding van artsen dient voeding weer de plaats te krijgen die het verdient. Bijvoorbeeld door het optuigen van het vak klinische voeding.
Tot slot dient de financiering van het zorgstelsel zo ingericht te zijn dat artsen en zorginstellingen die prudent omgaan met (over)behandelingen en aandacht besteden aan voeding hier niet financieel voor gestraft worden.
Omdat klassiek medische behandelingen effectiever worden indien gecombineerd met de juiste voeding, zou voedingsleer logischerwijze een integraal onderdeel moeten zijn van de behandelmethode. Dat is niet de realiteit op dit moment. De huidige praktijk leert dat veel oncologen, achtervolgd door protocollen en aangemoedigd door de prikkel om productie te draaien, vinden dat ze over chemotherapie of bestraling gaan en waar mogelijk over chirurgische ingrepen, en dat hierbij hun verantwoordelijkheid in feite ophoudt. Dit doet niets af aan de inzet en betrokkenheid van artsen, maar leidt er wel toe dat de patiënt, die in essentie alleen geïnteresseerd is in beter worden, veel zaken zelf maar moet uitvogelen. De oncologieprotocollen over voeding gaan vooral over ondervoeding, maar het aantal oncologen dat zich actief verdiept in de interactie tussen voeding en kanker is op de vingers van één hand te tellen. Zelfs als assertieve patiënten zelf de evidentie op een presenteerblaadje aandragen, vinden ze weinig of geen respons.
Er is veel te winnen met het bij elkaar brengen van de twee werelden. Het slim combineren van de juiste medicijnen met voeding is niet alleen gunstig voor de genezingskans voor kankerpatiënten. Het leidt ook tot minder onnodige diagnostiek, minder verspilling van medicijnen en onnodige second opinions, kortom tot een flinke kostenbesparing.
Het levert verder rust op voor de patiënt die actief zijn eigen gezondheid wil bevorderen. Op dit moment moet hij of zij shoppen tussen de oncologie die het snoeiwerk doet en de voedingsleer die het onkruid wiedt. Twee gescheiden werelden die niet met elkaar communiceren, waardoor te veel plantjes onnodig bezwijken. Een behandeling vanuit een integrale visie gericht op een mooie tuin, waardoor de patiënt niet langer zelf het beste van twee werelden hoeft uit te vinden, is dan een mooi en rustgevend alternatief.
Marcel Canoy Marcel Canoy is hoofdeconoom van Ecorys, columnist van het Financieele Dagblad en distinguished lecturer aan de Erasmus School of Accounting and Assurance.
NB: Ik schreef deze blog samen met Nick van der Lijn, econoom en kankerpatiënt en verbonden aan RebelGroup
Bron: Medisch Contact
(December 2014)
Reacties: