Roken tijdens zwangerschap werkt door op hart en nieren kind
De gevolgen van roken tijdens de zwangerschap lijken groter dan tot nu toe gedacht. Als een aanstaande moeder rookt, verandert de bloedstroom bij het kind in de baarmoeder. Dit kan leiden tot een aanpaste ontwikkeling van het hart en de nieren. Zo zijn de nieren van de kinderen in de eerste twee jaar van hun leven kleiner.
Een stap verder
Bovenstaande blijkt uit promotieonderzoek van Miranda Geelhoed van het Erasmus MC. De promovenda pleit voor verder onderzoek omdat ze aanwijzingen heeft dat de kinderen op latere leeftijd een grotere kans hebben op hart- en vaatziekten en nierproblemen. Geelhoed heeft onderzocht of ongunstige omgevingsfactoren tijdens de zwangerschap gevolgen hebben voor de vroege ontwikkeling van het hart, de bloedvaten en de nieren van het kind. Haar onderzoek gaat een stap verder dan eerdere studies naar de gevolgen van roken. Uit die studies bleek dat roken op korte termijn de groei van de baby vertraagt en leidt tot een laag geboortegewicht.
Doorbloeding foetus
Roken heeft invloed op de doorbloeding van de foetus. Dat komt doordat de nicotine uit sigaretten de bloedvaten in sommige weefsels verwijdt of juist vernauwd. Ook de hoeveelheid sigaretten per dag is van invloed op de ontwikkeling van de organen. Bij bijvoorbeeld meer dan tien sigaretten per dag worden de nieren van de baby kleiner. Bij minder dan vijf worden nieren juist groter. Ook ontwikkelen bepaalde delen van het hart en de bloedvaten zich anders.
Groter hart
Een ander opmerkelijk resultaat uit het onderzoek van Geelhoed is dat een grote gewichtstoename van de moeder tijdens de zwangerschap leidt tot een groter hart van het kind. Of dit positief of negatief is, is nog onbekend. Ten slotte heeft de promovenda aangetoond dat een hoge bloeddruk van moeder tijdens de zwangerschap, bijvoorbeeld door zwangerschapsvergiftiging (pre-eclampsie), leidt tot een hogere bloeddruk bij het kind op de leeftijd van negen jaar.
Blijvende gevolgen
De bevindingen wijzen er op dat verschillende factoren in de baarmoeder blijvende gevolgen hebben voor de groei en functie van het hart, de bloedvaten en de nieren. De mechanismen die hieraan ten grondslag liggen zijn voor een groot deel nog onbekend, maar zowel omgevingsfactoren als genetische invloeden lijken een belangrijke rol te spelen. Geelhoed: ‘’Toekomstig onderzoek is van groot belang om deze mechanismen te ontrafelen en om te onderzoeken of de aangetoonde veranderingen bij jonge kinderen ook consequenties hebben voor de ontwikkeling van het hart, de bloedvaten en de nieren op lange termijn. Een afwijkende niergroei kan bijvoorbeeld leiden tot nieraandoeningen of een hoge bloeddruk op latere leeftijd.’’
Generation R
De promovenda heeft gebruik gemaakt van gegevens uit het Generation R onderzoek. Dat is het onderzoek naar de groei, ontwikkeling en gezondheid van 10.000 kinderen in Rotterdam. De kinderen worden vanaf de vroege zwangerschap tot hun jongvolwassenheid gevolgd. De kinderen in de studie zijn geboren tussen april 2002 en begin 2006. Miranda Geelhoed is de elfde promovendus die haar onderzoek binnen Generation R heeft afgerond.
(December 2009)
