Home / Nieuws / ...

Giftig groente en fruit 
We horen al jaren dat groente en fruit goed voor je zijn. Maar geldt dat ook voor de bestrijdingsmiddelen die erop zitten? Radar zoekt het uit.
Onderzoek VWA
De Voedsel en Warenautoriteit (VWA) heeft in 2006 zo'n 3350 keer producten getest op het voorkomen van bestrijdingsmiddelen (zie het vorige week uitgekomen VWA rapport in de bijlage). Zestien keer heeft de VWA een overschrijding van de acute gezondheidsnorm geconstateerd. De VWA kijkt echter alleen of deze norm wordt overschreden wanneer er sprake is van een overschrijding van de wettelijke norm (MRL).
Uit analyse van Milieudefensie blijkt dat de acute gezondheidsnorm ook overschreden kan worden wanneer een stof onder de wettelijke norm (MRL) blijft. Dit gebeurt zelfs regelmatig! Het probleem is dus dat wettelijke normen en gezondheidsnormen niet hetzelfde zijn. Het komt vaak voor dat het gehalte van gifresten op groente en fruit onder de wettelijke norm blijft terwijl internationaal erkende gezondheidsnormen wel overschreden worden. 
Tot voor kort hield de overheid geheim bij welke supermarkten wetsovertredingen werden aangetroffen. Na een jarenlange campagne door de organisaties van Weet wat je eet, waaronder een juridische procedure via de Wet Openbaarheid Bestuur (WOB), heeft de overheid besloten om de meetgegevens openbaar te maken. Dit gebeurt echter nog maar mondjesmaat en erg onoverzichtelijk, volgens Mileiudefensie.
Milieudefensie heeft de hand gelegd op de gegevens over de 2e helft 2006. Uit analyse van Milieudefensie blijkt dat alleen al in dit halve jaar 31 keer een overschrijding van de acute gezondheids dosis heeft plaatsgevonden. De VWA heeft dit ook 11 keer heeft de VWA kunnen constateren, maar in 2/3 van de overschrijdingen (20 keer) bleef de concentratie onder de wettelijke norm en werden de producten dus niet uit de handel gehaald.
Risico's voor kinderen
Professor Sauer, professor hoogleraar Kindergeneeskunde deed in 2004 voor de Gezondheidsraad onderzoek naar de risico's voor kinderen en zwangere vrouwen. Sauer: "Op verzoek van de Gezondheidsraad hebben we een rapport gemaakt over de risico's van pesticiden op groenten en fruit. Dat is ingegeven omdat er grote verontrusting was en is over deze stoffen, met name voor kinderen." 
Sauer vervolgt: " Ten tweede zijn zwangeren heel kwetsbaar omdat het ongeboren kind nog in de fase is van hele snelle groei en ontwikkeling. Een kleine hoeveelheid van deze stof kan hele dramatische gevolgen hebben. Ook weten we te weinig over de effecten voor de volgende generatie." 
En wat denkt Professor Sauer van het 'Maximale residu level' , de zogenaamde MRL die wettelijk is vastgelegd voor iedere stof?
"Die stof zegt wel wat, maar eigenlijk gaat het - zeker voor een kind - om de 'acute reference dose': de maximale dosis die je per dag binnen mag krijgen. Als een kind een appel eet, 's middags nog een stuk banaan en 's avonds nog iets met paprika en bonen dat wordt die norm overschreden. De gevolgen van deze normoverschrijding kunnen afwijkingen zijn op: seksuele ontwikkeling, afweerproblemen, groei en op de mentale ontwikkeling." 
Sauer pleit dan ook voor meer onderzoek en vindt dat kinderen eigenlijk de norm moeten zijn voor de bevolking. Dan zijn volwassen ook meteen gedekt.
Professor Ivonne Rietjens, toxicoloog aan de Universiteit Wageningen, tevens lid van de EFSA (European Food Safety Authority) vindt dat de milieuorganisaties soms wat overdrijven en zegt dat de wettelijke levels niet of nauwelijks overschreden worden en bovendien vindt zij dat er afdoende controle is door de VWA. 
Op dit moment wordt er hard gewerkt binnen Europa aan de harmonisatie van de regelgeving, zodat het niet meer zo kan zijn dat er middelen in het ene land worden gebruikt, die in het andere land verboden zijn.
Daarnaast pleit professor Rietjens voor meer onderzoek naar de opeenstapeling van residuen. 

Feiten op een rijtje
· Elk bestrijdingsmiddel is bedoeld om te doden, maar kunnen ook schadelijk zijn voor de mens (en natuurlijk andere dieren en het milieu). Vrijwel alle stoffen hebben eigenschappen die kankerverwekkend, hormoonverstorend, neurotoxisch (zenuwgif), ontwikkelingsverstorend (van foetus of kind) of immunotoxisch (verzwakt de weerstand) van aard zijn. 
· Er wordt bij het berekenen van de blootstelling slechts uitgegaan van één stofje, terwijl het bekend is dat combinatie-effecten tussen bestrijdingsmiddelen (op hetzelfde product) ontstaan, ondermeer bij organofosfaten en carbamaten.
· Er wordt geen rekening gehouden met het binnenkrijgen van bestrijdingsmiddelen via andere wegen, bijvoorbeeld door het eten van verschillende soorten groente & fruit per dag en via drinken en lucht.
· In Europa worden naar schatting zo'n 900 actieve stoffen (waarvan de meeste bestrijdingsmiddelen) aangetroffen, de Voedsel en Waren autoriteit meet er maar 401, Duitsland 631 (http://www.pesticide-residues.org/food/europe.html). Van veel stoffen weten we dus niet of zij zorgen voor een gezondheidsgevaar.
· Van veel (aangetroffen) stoffen is niet bekend wat de ARfD (gezondheidsnorm) is, waardoor overschrijding niet kan worden vastgesteld.
· De consumptiegegevens waarop de bepalingen van de ARfD's zijn gebaseerd op de voedselconsumptiepeiling van 1997 en daarmee erg verouderd. Daarnaast zijn voor veel producten uberhaupt geen gegevens voorhanden waardoor een risicoinventarisatie niet mogelijk is.

Verse babyhapjes gemaakt van gangbaar groente & fruit zijn schadelijker dan babyhapjes uit potjes, omdat hiervoor alleen biologische producten (dus zonder bestrijdingsmiddelen) mogen worden gebruikt.
Supermarkten
Milieudefensie pleit in een brief aan alle supermarkten dat zij voortaan de gezondheidsnorm aanhouden in plaats van de wettelijke norm. In Duitsland hebben alle supermarkten afgesproken de strengere eisen toe te passen. Dit heeft ook direct gevolgen voor ons. Een voorbeeld: in Nederland worden over het algemeen erg schone paprika's geproduceerd. Duitse supermarkten eisen van hun Nederlandse leveranciers schone producten. Dat betekent in de praktijk dat de schone Nederlandse paprika's worden geexporteerd en wij vaker met meer vervuilde paprika's uit bijvoorbeeld Spanje blijven zitten. In de uitzending een gesprek met het Centraal Bureau Levensmiddelen, met de vraag of Nederlandse supermarkten hun Duitse collega's achterna moeten gaan.
Bekijk de Groente- en fruitwijzer van milieudefensie. (Bron TV programma Radar)  (December 2007)

Printen