50% minder kans op hart- en vaatziekten door cacao en bij optimistische mensen

Dagelijkse consumptie van voedingsmiddelen met cacao gaat gepaard met een lagere bloeddruk en een lager risico op sterfte aan hart- en vaatziekten. Daarnaast is er ook een mogelijk verband tussen een optimistische levensinstelling en een lager risico op sterfte aan hart- en vaatziekten. Dit concluderen onderzoekers op basis van de resultaten van langlopend onderzoek onder oudere mannen in Zutphen. Zij vinden het overigens nog te vroeg voor de conclusie dat het gebruik van voedingsmiddelen met cacao goed is voor bloeddruk en hart- en bloedvaten. De onderzoeksresultaten worden vandaag gepubliceerd in het Amerikaans wetenschappelijke tijdschrift The Archives of Internal Medicine.

De onderzoeken, in het kader van de zogenaamde Zutphen Ouderen Studie, zijn uitgevoerd door Wageningen Universiteit en het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu). Aan het onderzoek naar het verband met de optimistische levenshouding hebben bovendien de GGZ Delfland, het Julius Centrum van het Utrechts Medisch Centrum en het Leids Universitair Medisch Centrum meegewerkt. 

Cacao
De inname van cacao is berekend uit de gebruikelijke consumptie van chocolade en andere cacaobevattende voedingsmiddelen. Mannen met een dagelijkse cacao-inname van ongeveer vier gram hadden een lagere bloeddruk en een ongeveer 50 procent lager risico op sterfte aan hart- en vaatziekten dan mannen die minder dan een halve gram cacao gebruikten. Een cacao-inname van 4 gram komt overeen met ongeveer 10 gram pure chocolade. 

Eerder onderzoek heeft aangetoond dat cacao de bloedvaten soepeler maakt waardoor zij beter kunnen reageren op veranderingen van de bloedstroom. Hierdoor wordt de bloeddruk binnen bepaalde grenzen gehouden en wordt het risico op hart- en vaatziekten verkleind. De effecten van cacao op hart- en bloedvaten worden toegeschreven aan de hoge concentraties van een bepaalde groep antioxidanten in cacao, de zogeheten flavanolen. Dit is het eerste epidemiologische onderzoek waarin de inname van cacao uit de voeding is gerelateerd aan bloeddruk en het risico op overlijden ten gevolge van hart- en vaatziekten. De onderzoekers vinden het daarom nog te vroeg om aanbevelingen te doen voor het gebruik van voedingsmiddelen met cacao.

Optimisme
In de Zutphen Ouderen Studie is ook het verband tussen een optimistische levenshouding en het risico op sterfte aan hart- en vaatziekten onderzocht. Optimisten bleken een ruim 50 procent lager risico te hebben om te overlijden aan hart- en vaatziekten dan mannen die minder optimistisch waren. Bij optimisme gaat het om de verwachting dat je positieve dingen zullen overkomen en dat je belangrijke doelen probeert te bereiken, ook als het tegenzit. Andere factoren zoals lichaamsbeweging, roken, lichaamsgewicht, bloeddruk, en cholesterol konden dit verband niet verklaren. De relatie met optimisme bleek ook grotendeels onafhankelijk te zijn van depressie. 

Een mogelijke verklaring voor de relatie tussen optimisme en hart- en vaatziekten zou volgens de onderzoekers kunnen zijn dat optimistische mensen effectiever omgaan met problemen. Een optimistische levensinstelling zou iemand kunnen helpen om tegenslagen doeltreffender te overwinnen, bijvoorbeeld door zich beter aan behandeladviezen te houden of door meer steun en hulp voor zichzelf te mobiliseren. Optimisme kan ook helpen bij het verwerken van de negatieve gevolgen van stressvolle gebeurtenissen, zoals ziekte.

Zuthpen ouderen studie
Beide onderzoeken zijn uitgevoerd bij ongeveer 500 mannen van 65 jaar en ouder in Zutphen. In dit onderzoek is informatie verzameld over een groot aantal risicofactoren voor hart- en vaatziekten. Vanaf 1985 zijn deze mannen 15 jaar gevolgd. In die periode is elke 5 jaar uitgebreide informatie verzameld over voeding en leefstijl. Ook is optimisme gemeten met een korte vragenlijst die bestond uit vragen zoals: "Ik verwacht nog veel van het leven" en "Ik zie op tegen de komende jaren". Tussen 1985 en 2000 zijn meer dan 300 mannen van deze onderzoekspopulatie overleden, waarvan de helft aan hart- en vaatziekten.

Dit is een gezamenlijk persbericht van de Wageningen Universiteit en RIVM.

Cocoa Intake, Blood Pressure, and Cardiovascular Mortality

The Zutphen Elderly Study

Brian Buijsse, MSc; Edith J. M. Feskens, PhD; Frans J. Kok, PhD; Daan Kromhout, PhD

Arch Intern Med. 2006;166:411-417.

Background:  Small, short-term, intervention studies indicate that cocoa-containing foods improve endothelial function and reduce blood pressure. We studied whether habitual cocoa intake was cross-sectionally related to blood pressure and prospectively related with cardiovascular mortality.

Methods:  Data used were of 470 elderly men participating in the Zutphen Elderly Study and free of chronic diseases at baseline. Blood pressure was measured at baseline and 5 years later, and causes of death were ascertained during 15 years of follow-up. Habitual food consumption was assessed by the cross-check dietary history method in 1985, 1990, and 1995. Cocoa intake was estimated from the consumption of cocoa-containing foods.

Results:  One third of the men did not use cocoa at baseline. The median cocoa intake among users was 2.11 g/d. After adjustment, the mean systolic blood pressure in the highest tertile of cocoa intake was 3.7 mm Hg lower (95% confidence interval [CI], –7.1 to –0.3 mm Hg; P = .03 for trend) and the mean diastolic blood pressure was 2.1 mm Hg lower (95% CI, –4.0 to –0.2 mm Hg; P = .03 for trend) compared with the lowest tertile. During follow-up, 314 men died, 152 of cardiovascular diseases. Compared with the lowest tertile of cocoa intake, the adjusted relative risk for men in the highest tertile was 0.50 (95% CI, 0.32-0.78; P = .004 for trend) for cardiovascular mortality and 0.53 (95% CI, 0.39-0.72; P < .001) for all-cause mortality.

Conclusion:  In a cohort of elderly men, cocoa intake is inversely associated with blood pressure and 15-year cardiovascular and all-cause mortality.

Author Affiliations: Center for Nutrition and Health, National Institute for Public Health and the Environment, Bilthoven (Mr Buijsse and Drs Feskens and Kromhout), and Division of Human Nutrition, Wageningen University, Wageningen (Mr Buijsse and Drs Feskens, Kok, and Kromhout), the Netherlands. (Februari 2006) (Opm.Red.: Meer over cacao en chocolade klik hier)