Niet wonderpil maar preventie moet golf hartinfarcten voorkomen

,,Ik heb even gedacht dat het een grap was’’, zegt prof. Frans Kok. ,,Maar ik werd teleurgesteld.’’ Een dag eerder discussieerde hij met cardioloog en KNAW-lid prof. Hein Wellens over de stelling dat preventie van hart- en vaatziekten minder zoden aan de dijk zet dan behandeling met medicijnen. Een stelling waarin Koks opponent zich in kon vinden.

De discussie was een onderdeel van de wetenschapsdag die de Nederlandse Hartstichting donderdag had georganiseerd in de Leidse Pieterskerk ter ere van haar veertigjarige verjaardag. De zowel aan Wageningen Universiteit als aan RIVM verbonden hoogleraar prof. Daan Kromhout deed in een lezing sombere voorspellingen. Het aantal gevallen van hart- en vaatziekten zou tot 2020 toenemen met een kleine vijftig procent, verwachtte de epidemioloog. De oorzaak: vergrijzing.

,,Ik had eigenlijk verwacht dat Wellens als argument zou aanvoeren dat er te weinig wetenschappelijk bewijs voor preventieve maatregelen is’’, zegt Kok. ,,Als cardioloog kun je wijzen op trials waarin onderzoekers medicijnen uittesten en met duidelijke resultaten komen. Voor het onderzoek naar factoren als voeding en beweging is daar geen geld voor. Wij moeten vooral werken met studies waarin we leefgewoonten van grote groepen mensen met elkaar vergelijken, en dan kijken of die groepen meer of minder vaak last van hun hart krijgen.’’

Het is moeilijker om daar conclusies uit te trekken, erkent Kok. Maar dat preventie werkt staat ondertussen wel vast.

Wellens greep echter naar het kostenargument. ,,Zijn punt was: er komen steeds meer patiënten en hun behandeling wordt steeds duurder. We kunnen geld maar één keer uitgeven, dus blijft er minder geld over voor preventie.’’ Kok was het daar niet mee eens en pleitte er juist voor meer geld voor preventie uit te trekken. Nu gaat slechts één procent naar preventie en de rest naar therapie. Juist als de kosten de pan uitrijzen, is voorkomen beter dan genezen, aldus Kok.

,,Rokers hebben vijf keer zoveel kans op hart- en vaatziekten als niet-rokers. Dat blijkt uit alle studies. Als er minder mensen gaan roken, krijgen minder mensen last van hun hart. Zo simpel is het.’’ Een gezonde voeding met weinig slechte vetten en voldoende lichaamsbeweging zorgen weliswaar niet voor zó’n groot verschil, maar maken de kans op hart- en vaatziekten toch altijd nog aanmerkelijk kleiner.

,,Juist als de behandeling steeds duurder wordt, is preventie belangrijk’’, zegt Kok. ,,Er zijn tegenwoordig dan wel effectieve medicijnen, zoals de statines, maar behandeling met statines kan vele tientallen euro’s per dag kosten.’’ Geen wonder dat Kok volgens aanwezigen als winnaar uit het debat tevoorschijn kwam.

,,Het zit tegenwoordig in de lucht om naar medicijnen te grijpen’’, zegt Kok. ,,Een snelle effectieve oplossing. Sinds een jaar discussiëren tijdschriften als de British Medical Journal bijvoorbeeld over de polypill – een pil die een cocktail van aspirine, statines, foliumzuur en bloeddrukverlagende middelen bevat. Het idee is om die pil over the counter beschikbaar te maken. Voor wie hart- en vaatziekten wil voorkomen.’’ Dat zou een slechte ontwikkeling zijn, vindt Kok. [22 april 2004]

    Printen