Wetenschappelijk onderzoek is niet echt koosjer
‘Misschien moeten we met zijn allen eens een mea culpa slaan en daarna met een propere lei herbeginnen.' Dat zeggen de Leuvense proffen Bart Pattyn en Gert Storms. Ze hebben het over twijfelachtige praktijken in het wetenschappelijk onderzoek.
In Nederland heeft de geloofwaardigheid van de wetenschappers een ferme knauw gekregen, sinds een paar onderzoekers toegaven dat ze fraude pleegden met hun cijfermateriaal. Om hun hypotheses toch maar te laten kloppen.
‘Dat zijn gelukkig uitzonderingen', zegt Gert Storms. ‘Veel bedreigender zijn de twijfelachtige praktijken in de grijze zone van wat kan en niet kan. Als je bijvoorbeeld drie variabelen hebt, waarvan er twee je hypothese bevestigen, wat doe je dan met de derde? Als je die verzwijgt, dan lieg je niet, maar ben je ook niet eerlijk.'
‘Ik geef een praktijkvoorbeeld: als je iemands reactietijd wil meten, dan moet dat in optimale omstandigheden gebeuren. Er mag bijvoorbeeld geen deur opengaan, of dat experiment is verstoord. Als zo'n onderzoeker in zijn resultaten iets ziet dat niet aan zijn verwachtingen beantwoordt, dan is de verleiding groot om de rollen om te keren. Om te zeggen: er zal wellicht een deur opengegaan zijn. Waarna dat resultaat geschrapt wordt, terwijl het wel relevant was.'
Druk om te presteren
‘Iedereen zoekt de grenzen van het toelaatbare op. Want de druk om met ophefmakende resultaten naar buiten te komen is immens groot. Zoveel mogelijk publicaties in wetenschappelijke tijdschriften, dat is het enige wat nog telt. Om toch maar
fondsen binnen te rijven.'
‘Zover zijn we gekomen: de dingen die we doen, zijn niet echt koosjer, maar ze zijn algemeen gangbaar. Bovendien wordt achteraf voortgebouwd op dat onderzoek.'
‘Het systeem om publicaties te belonen is fout: het duwt de onderzoekers in de richting van die kwalijke praktijken. Zowat alle wetenschappers vinden dat er iets moet gebeuren, maar individueel kan je dat niet. En een land als België kan dat ook niet oplossen. Het moet internationaal gebeuren, want het hypothekeert de geloofwaardigheid van het wetenschappelijk onderzoek.'
Bron: Nieuwsblad.be (November 2012)
Reacties: